تسمه تایم چیست؟
موتور اتومبیل‌ها هم برای انجام وظایف شان نیاز به زمانبندی دارند. اگر این زمانبندی به درستی انجام نشود، اتومبیل شما به حرکت در نمی آید و سیکل احتراق در سیلندرها به درستی انجام نمی‌شود. در حقیقت پروسه ۴ مرحله ای موتورهای بنزینی زمانی درست اتفاق می‌افتد و باعث چرخش میل‌لنگ می‌شود که این مراحل درست در زمان مشخص خود انجام شود. تسمه تایم یا تسمه تایمینگ، قطعه‌ای از موتور است که به تنظیم همین زمانبندی عملکرد موتور کمک می‌کند. تسمه‌تایم یک تسمه پلاستیکی است که در حقیقت رابط میان میل‌لنگ و میل‌سوپاپ (میل بادامک) محسوب می‌شود.
چرا در خودرو‌های جدید از تسمه تایم استفاده می‌شود؟
تسمه تایم نسبت به زنجیر تایم مزایای متعددی دارد. از جمله اینکه:
تسمه تایم سر و صدای کمتری ایجاد می‌کند. در صورت پاره شدن، نسبت به زنجیر تایم آسیب کمتری به موتور خودرو وارد می نماید.
زنجیر تایم به خاطر جنس محکمی که دارد، هنگام پاره شدن خسارات جدی تری را به موتور خودرو وارد می کند. شاید راننده مجبور شود کل موتور را تعویض کند. با این حساب آسیب‌های پاره شدن تسمه‌تایم جزئی‌تر هستند.
دلایل خرابی یا پارگی تسمه تایم
از جمله مهم‌ترین علل خرابی یا پارگی تسمه تایم می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- عدم تعویض دنده در زمان مناسب (با توجه به سر بالایی‌ها و سرپایینی ها)
- کاهش ناگهانی شتاب موتور (اصطلاحا دنده معکوس)
- افزایش ناگهانی شتاب موتور (اصطلاحا تیک آف)
- خرابی فولی تسمه تایم
- سرعت زیاد در هنگام عبور از سرعت گیر‌ها
- رانندگی با دور بالای ۴۰۰۰ دور در دقیقه
- نصب غیر اصولی تسمه‌تایم
- چرب شدن تسمه‌تایم ناشی از روغن ریزی کاسه نمد سر میل لنگ
- خاموش بودن و عدم کارکرد خودرو به مدت طولانی
- پاره شدن تسمه دینام و برخورد آن با تسمه تایم و در نتیجه خارج شدن تسمه تایم از مدار خود
اختلالات پاره شدن تسمه تایم در خودرو
- اکسیژن و سوخت در زمان مشخص وارد سیلندر نشده و در نتیجه تامین نیروی محرکه ماشین دچار اختلال می شود.
- زمان بندی باز و بسته شدن سوپاپ موتور مختل می شود.
- پیستون با سوپاپ‌ها برخورد کرده و منجر به تولید صدای بلندی از موتور می شود.
تفاوت تسمه تایم و زنجیر تایم چیست؟
در گذشته در خودروها به جای تسمه تایم از زنجیر استفاده می‌شد و تا زمانی که آسیب جدی به موتور خودرو نرسانده بود تعویض نمی‌شد. ولی امروزه تسمه جایگزین زنجیر شده و زمان تعویض آن برای هر مورد خاص مشخص است.
البته اکنون نیز در برخی از ماشین های سنگین از زنجیر استفاده می‌شود. بین این دو تفاوت اساسی وجود دارد.
زنجیر تایم به خاطر جنس فلزی خود از آسیب هایی که احتمال رویت آنها در تسمه تایم وجود دارد در امان است و می توان گفت عمر تعویض به اندازه عمر خود پیشرانه است و نیازی به تعویض آن وجود ندارد. برای این که بدانید خودروی شما از کدام نوع است، کافی است به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید و یا با تماس و پرسش از مسئول فنی نمایندگی فروش خودرویتان از آن مطلع شوید.
عوامل موثر در کاهش عمر تسمه تایم
همیشه توصیه ما بر استفاده و نگهداری بهینه از قطعات یدکی مورد استفاده در خودرو است. چیزی که این وسط بیشتر خود نمایی می کند، استفاده درست و مناسب از خودرو است. در صورتی که از خودرو درست استفاده نشود، هزینه های زیادی را به شما تحمیل می کند. تسمه تایم هم از این قاعده مستثنی نیست. برای نگهداری بهتر از تسمه‌تایم، لطفا کارهای زیر را انجام ندهید.
- کاهش ناگهانی شتاب خودرو به صورت موقت و یا دائمی که به دنده معکوس معروف است.
- حرکت با دنده مرده در سربالایی ها
- افزایش ناگهانی شتاب یا تیک اف (استفاده از دور موتور های بالای 4000)
- حرکت با سرعت بالا از روی دست اندازها
نکاتی درباره نگهداری تسمه تایم
- هرزگرد تسمه سفت کن خراب نباشد.
- تسمه در اثر روغن ریزی چرب نشود.
- تسمه بیش از حد شل یا سفت نباشد.
- از تسمه هایی که بیش از 3 تا 5 سال از زمان ساخت آنها گذشته باشید استفاده نکنید.
- در صورتی که خودرو در زمان طولانی توقف داشت تسمه تعویض شود.
عمر مفید تسمه تایم چقدر است؟
به طور معمول عمر مفید تسمه‌تایم‌ها محدود بوده و کارخانه تولید کننده خودرو درباره طول عمر تسمه‌تایم اطلاعاتی را به مشتریان ارائه می‌کند. مدت زمان اعلام شده از سوی کارخانه‌های اتومبیل‌سازی برای تعویض تسمه‌تایم محصولاتشان متفاوت است، اما میان مردم رایج شده که باید تسمه‌تایم خودروها را بعد از پیمایش هر ۶۰ هزار کیلومتر تعویض کرد. البته یادتان باشد که پاره شدن تسمه‌تایم فقط به دلیل فرسودگی اتفاق نمی‌افتد. بلکه گاهی ممکن است تسمه دینام پاره شده و زیر تسمه‌تایم برود. این اتفاق هم باعث خارج شدن تسمه‌تایم از جای خود می‌شود.
چگونه تسمه تایم اصلی را از تقلبی تشخیص دهیم؟
در زمان تعویض تسمه‌تایم یکی از نکات مهم، خریداری تسمه‌تایم اصلی می باشد. برای تهیه یک تسمه‌تایم اصلی به موارد زیر توجه داشته باشید:
- تسمه‌تایم باید از مکانی معتبر و شناخته شده خریداری شود.
- تسمه نباید دچار زدگی و خوردگی باشد.
- باید به تاریخ درج شده روی تسمه‌تایم دقت کنید.
- تسمه‌تایم های اصلی به هیچ عنوان به صورت فله ای و باز به فروش نمی رسند.
- تسمه تایم های اصلی دارای تضمین و بیمه نامه معتبر می باشند.
سخن آخر
به هیچ وجه تعویض تسمه‌تایم ماشین خود را عقب نیندازید و حتما قبل از پایان رسیدن تاریخ انقضای آن، اقدام به تعویض کنید. همچنین با هر بار تعویض تسمه‌تایم، کیلومتر کارکرد ماشین خود را یادداشت کنید تا زمان تعویض مجدد آن فراموش نشود.
پارگی این قطعه ارزان منجر به خرابی قطعات بسیار گرانی در موتور شما خواهد شد. بنابراین توصیه می شود قبل از هر مسافرتی به مکانیک مراجعه کنید تا علاوه بر بررسی بخش‌های دیگر خودرو، سلامت تسمه‌تایم هم کنترل شود تا در مسیر طولانی سفر و جاده‌ها دچار مشکل نشوید.